EYT'den primi yetmeyip yararlanamayanlar için kısmi emeklilik seçeneği de bulunuyor. Merkez Bankası tahminine göre temmuz-aralık döneminde enflasyonun yüzde 35.25 olması durumunda 7500 lira olan en düşük emekli aylığı 10 bin 143 liraya çıkacak. Kısmi emekli olan da bu tutarda aylık alacak.
EYT'Lİ OLAMAYANLAR İÇİN SEÇENEK
Sabah'ta yer alan habere göre, önümüzdeki günlerde emeklilik yaşının özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesi, esnafın emekliliği için gerekli prim gün sayısının düşürülmesi gibi yeni adımlar devreye girecek.
İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre EYT kapsamında olup da primi yetmeyenler kısmi emeklilik hakkından yararlanabilir. Kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3 bin 600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor.
Bunun için yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını buluyor. Aylık tutarı sigorta başlangıcının 2000'den önce ve sonra olmasına göre değişiyor.
KISMİ EMEKLİLİĞE HAK KAZANMA KOŞULLARI
Kısmi emeklilik, belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor. Yaş haddi işe başlama tarihi, çalışılan statüye göre değişiyor.
Buna göre, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar 15 yıl, 3600 günü dolduğunda 50-60 arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların 4 bin 500 günü tamamlaması gerekiyor.
İlk defa çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında başlayan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık 4 bin 500 prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli aylığı alabilir.
Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanların primini 1 Ocak 2036'ya kadar 5 bin 400 güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabiliyor.
7 BİN 500 LİRA AYLIK
İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlarla 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler 15 yıl sigorta süresi, 3 bin 600 günü tamamlayarak emekli olabilir.
Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 23 Mayıs 2002'de 15 yılkı sigortalılık süresini dolduran kadınlar 50, erkekler de 55 yaşını doldurduysa 3 bin 600 gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları primi ödemiş olanlar istediklerinde emekli olabilir.
Normal şartlarda emekli olup elde edilecek aylıktan yüzde 25-30 daha düşük oluyor. En düşük emekli aylıkları 7 bin 500 lira yükseldiği için bağlanan aylık düşük de olsa bu tutarda bir gelir söz konusu olacak.
KOLAY ŞARTLA AYLIK İMKÂNI
Çalışmaya başladığı tarihten önce malul olanlar, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar, çalışma gücü kaybı olanlar, maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar, erken yaşlandığı tespit edilenler, özel olarak korunmakta ve bu sigortalıların daha kolay şartlarda emekli olabilmelerine imkân tanınıyor.
Kısmi emeklilik ile ilgili Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Kaya şu değerlendirmelerde bulundu:
"Kısmi emeklilik dediğimiz 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3 bin 600 prim gün sayısını tamamlayanlar 8 Eylül 1999 tarihinde önce kadınlar 50 yaşında, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyordu. Fakat 2014 yılının mayıs ayından itibaren onlarda kademeli yaş sınırına tabi olduğu için kadınlar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyorlar.
Bu EYT yasası çıktığında bu kesimi ilgilendiren nokta eksik bırakılmıştı. Hükümet bunun ile ilgili bir adım attı ve kısmi emeklilik şartlarını yürürlüğe getirecek. Çalışanımız, emekli adayımız kadınlardaki 58 yaş sınırı 50’ye, erkeklerdeki 60 yaş sınırı 55’e düşürüldüğü takdirde 3 bin 600 prim gün sayısını da tamamlamışsa emekli olabilecek.
İşe giriş tarihi EYT'yi sağlamasına rağmen EYT'den yararlanamayan vatandaşlar ne yapacak? Bu noktada iki noktayı ele alıyoruz.
1- HİZMET TESPİT DAVASI
Vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumunun arşiv kayıtlarının incelenmesi için eğer günsüz girişleri var ise, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalıştığına eminse Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edecekler ve arşiv kayıtlarını inceleyecekler. Gününün olup olmadığını tespit ettirmeleri gerekiyor.
2- ÖDENMEMİŞ PİRİM
Girişi yapılmıştır, primi ödenmemiştir. 4 aylık prim dönem bordrosunda prim ödenmediği için sigorta günü görünmez. Sigorta günü gözükmediği için başlangıç olarak sayılmaz.
Eğer 8 Eylül 99’dan önce ise emeklilik hakkını elde edemiyor. Daha sonra yıllarda emeklilik şartları değiştiği için onun da bir anlamı olmuyor."
