ZELİHA SARAÇ

Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemede sona yaklaşırken, iş dünyası temsilcileri kademeli bir geçişin kendileri açısından daha uygun olacağı görüşünde.

Bloomberg HT yayınlarına katılan iş dünyası temsilcileri iş hayatında EYT'li ağırlığına ilişkin detaylı bir değerlendirme yaparken, bu değerlendirmeye dayanarak kendileri açısından daha uygun olan formüllere de vurgu yaptı.

İş dünyası temsilcilerine göre iş hayatında EYT'lilerin ağırlığı yüzde 25-30 arasında bulunurken, bu işgücünün iş hayatından çekilmesi yetişmiş çalışan kaybı anlamına da geleceği için riskler barındırıyor.

İTO üyeleri arasında EYT’lilerin yüzde 23-25 civarında olduğu bilgisini veren İTO Başkanı Şekib Avdagiç, tüm EYT’lilerin emekli olması halinde nitelikli ve genç işgücü kaybı olacağını, ayrıca işverenin ciddi bir kıdem tazminatı yükümlülüğü ile karşı karşıya kalacağını belirtti.

EYT'lilerle ilgili, "Bu ayrılanlarda bir ihbar süresi de olmayacağı için hemen yarın emekli olma hakkına sahip olacak" diyen Avdagiç, genç insanların emeklilik için önlerinin açılacağını, oysa bu genç ve nitelikli işgücünün, iş dünyası içinde kalması gerektiğini dile getirdi.

Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı ise 1,5 milyon EYT'linin yüzde 87'sinin özel sektörde görev yaptığını belirtti.

Daha önce Eskişehir Sanayi Odası'nın (ESO) yaptığı ankette üyelerdeki EYT'li ağırlığının şirketlerin beşte birinde yüzde 35 civarında olduğu belirtilmişti.

Kademeli geçiş çağrısı

İş dünyasındaki EYT'li ağırlığı yetişmiş insan gücü ve kıdem tazminatı yükü açısından kritik bir gelişme olarak öne çıkıyor.

Bu geçiş açısından zamana ihtiyaç duyduğuna dikkat çeken iş dünyası kademeli geçişe vurgu yaptı.

Tüm EYT’lilerin hepsinin birden emekli olması durumunda bir emek boşluğu oluşabileceğine dikkat çeken Asmalı, kademeli bir emeklilik olabileceğini belirtti. Asmalı, işverene gelecek kıdem tazminatı yükü için de, “Kıdemin yüzde 50’ini işveren karşılayabilir, diğer yüzde 50 için de KGF tarzı bir kredi desteği sağlanabilir” yorumunu yaptı.

Gerek EYT konusunda gerek asgari ücret konusunda üyeleri arasında bir anket çalışması yaptıklarını ancak sonuçlarının henüz ortaya tam olarak çıkmadığı için çalışmaları gerekli yerlere iletmediklerini söyledi.

İKMİB Başkanı Adil Pelister de EYT’nin yılbaşından sonra devreye gireceğini tahmin ettiğini ve iş insanlarının bunun tedirginliğini yaşadığını belirtti.

Pelister “Burada EYT’nin nasıl uygulanacağı konusunda iş insanlarının tedirginliğin giderilmesi için bir takım bilgilendirmelerin yapılmasında fayda var. Bazı firmalar 2 bin kişi çalışıyor ve 350 kişisi EYT’li. Bir anda o kadar nitelikli iş gücü ayrılmaya kalktığı anda, firmalar tekrar o insanları çalıştırmak istemezlerse (ki bazı insanlar kendileri çalışmak istemeyeceklerdir), o firmaların bir bocalama endişesi olabilir. O kadar insana bir finans desteği ihtiyacı olacak ve o parayı belki bir anda vermek gerekecek” dedi.

Benzer değerlendirme TİM Başkan Vekili Başaran Bayrak'tan da geldi. Bayrak kademeli bir geçişin iş dünyası açısından daha uygun olacağına vurgu yaptı.

İki farklı finansman modeli talebi öne çıkmıştı

İş dünyası açısından yetişmiş insan gücü kaybı riski kadar emekli olacak çalışanların kıdem tazminatlarıyla ilgili finansman da önemli bir başlık olarak öne çıkıyor.

İşveren emeklilikte yaşa takılanların getireceği olası kıdem tazminatı yükü için devletten destek istiyor.

Daha önce Bloomberg HT'ye konuşan konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in geçen haftalarda yaptığı görüşme vasıtasıyla işveren tarafının kıdem tazminatlarının ödenmesi için sıfır ya da düşük faizli bir kredi paketi ya da Kredi Garanti Fonu (KGF) paketi benzeri bir finansman modeli talebinde bulunduğunu belirtti.

İşverenler, EYT ile emekli olup işten ayrılacak çalışanların sayısının yüksek olduğunu belirtirken özellikle büyük işletmelere bu iki modelden biriyle destek verilmesini gerektiğine vurgu yaptı.

Bloomberg HT'ye konuşan kaynak talep edilen finansman desteğinin miktarı ile ilgili olarak bir rakam telaffuz edilmediğini belirtirken, bakanlıktan bu taleple ilgili herhangi bir karşılık gelmediğini ifade etti.

TİSK bir rapor sunmuştu

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, emekli olup çalışmaya devam edecek çalışanlar için sosyal güvenlik destek primleri nedeniyle işverene teşvik ve kolaylık sağlanmasının önemli olduğunu bildirmişti.

TİSK Başkanı Akkol, emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik çalışmaya ilişkin önceki haftalarda yazılı açıklama yapmıştı.

TİSK'in, EYT'nin etkilerini somut bulgu ve verilerle inceleyen, beklentileri ve çözüm önerilerini ortaya koyan detaylı bir çalışması olduğunu belirten Akkol, düzenlemenin ideal bir yöntemle devreye alınmasının kamu, işçi ve işveren için kıymetli bir gelişme olacağına inandığını bildirmişti.

Konunun nitelikli iş gücü kaybı ve işvereni etkileyecek başta kıdem tazminatı yükünü ve ek maliyetleri gözetecek uygun çözümlerle yönetilmesinin iş gücü piyasalarındaki dengeler açısından kritik olduğuna dikkati çeken Akkol, şöyle devam etti:

"EYT, uzun süredir çalışma hayatının gündeminde olan ve çalışma, arkadaşlarımızın çözümünü beklediği önemli bir konu. TİSK olarak, olası bir düzenlemenin hayata geçmesinin etkilerini somut bulgu, veri ve tespitlerle inceleyen, EYT'lilerin beklentilerini gözetirken diğer yandan çalışma hayatının olası bir düzenlemede nasıl etkileneceğini ortaya koyan derinlemesine bir çalışmamız var. Bu konuda birçok temasta bulunduk ve çalışmamızı Bakanlığımız ile de paylaştık. Tüm tarafların konudan beklentilerini karşılayacak, bir tarafın beklentilerini karşılarken diğer tarafa ciddi yükler getirmeyecek şekilde tasarlanmış ideal bir çözümün üretileceğine olan inancımız tam"

Başta kıdem tazminatı yüklerinin yönetilmesini önemli bulduklarını belirten Akkol, "Emekli olup çalışmaya devam edecek çalışma arkadaşlarımız için sosyal güvenlik destek primlerindeki işveren maliyetleri artışı kaynaklı uzun vadeli maliyet etkileri ortaya çıkabilir. Bu konuda işverenler üzerindeki artan yüklerin sağlanacak teşvik ve kolaylıklarla hafifletilmesini, düzenlemenin tüm bu faktörleri gözetecek şekilde hayata geçmesini önemli görüyoruz" ifadelerini kullandı.