İki deneyimli ekonomist olan Prof. Dr. Işın Çelebi ve Dr. Mahfi Eğilmez, 2024 Mart ayı ekonomisini değerlendirdi.
Dr. Eğilmez, "Yıllık hane halkı tüketim oranımız yüzde 12.8 olarak açıklandı. Bu da tüketim artışımızın gelirimizden daha fazla olduğunu gösteriyor" dedi.
Tüketim artışı gelirden fazla
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mahfi Eğilmez, "Kişi başı geliri hesaplarken sığınmacıları nüfusta yok saydığımız için nüfusumuz daha az görünüyor ve kişi başı gelir 13 bin 110 dolar olarak daha yüksek oluyor. Ama sığınmacıları dahil ederek hesapladığımda bu rakam 11 bin dolara düşüyor. Yıllık olarak hane halkı tüketim oranımız ise yüzde 12.8 olarak açıklandı. Bu da tüketim artışının gelirden daha fazla olduğunu gösterdi" dedi.
Martta açıklanan ekonomik göstergeler arasından büyüme oranı ve turizmin olumlu olduğunu belirten Dr. Mahfi Eğilmez, yüzde 4.5 açıklanan 2023 büyüme oranını iyi olarak değerlendirdi.
Diğerlerini de paylaşarak Türkiye’nin yüzde 67’lik enflasyonuyla Arjantin ve Lübnan’ın ardından üçüncü sırada olduğunu belirtti.
Tarımdaki büyüme gelecek için tehlikeli
Prof. Dr. Işın Çelebi de 4.5’lik büyüme oranının hizmetler sektöründeki büyümeden kaynaklandığına işaret ederek tarımdaki büyümenin 0.5 ile gelecek için çok ciddi bir tehlike olduğunu ifade etti.
Eğilmez, son açıklanan yüzde 67’lik enflasyon oranı ile Türkiye’nin, yüzde 254’lük Arjantin ve yüzde 177’i ile Lübnan’dan sonra üçüncü sırada geldiğini ifade etti. Enflasyonun yapışık hale geldiğine de değinen Eğilmez,"Sokaktaki vatandaş enflasyon ile ciddi mücadele olmadığını görünce iç tüketimini kısmıyor. Kredi kartı taksit sayıları kısıtlandı ama tüketimin önüne geçilemiyor. Maliye politikası gevşekse ve yarı sıkı para politikanız varsa önleyemezsiniz. Sokağın davranışı da fiyatları artırıyor. Sarmaldan çıkılamıyor” dedi.
Nakit açığı bütçeyi zorluyor
Geçen yılın bütününde 143 milyar lira olan bütçe açığının 2024 yılında şimdiden 151 milyar liraya ulaştığını belirten Eğilmez, “Ocak, Şubat nakit açığı 405 milyar liraya yükseldi. Bu bütçeyi de zorluyor. Türkiye’nin 2023’ün ilk 3 aylık verisine göre 483 milyar dolar toplam dış borcu var. 12 aylık 37 buçuk milyar dolarlık bir cari açığımız var, düşüyor. İhracatta 500 milyon dolarlık bir artış oldu. 2023 Ocak’ına göre ithalatta 7,6 milyar dolarlık bir düşüş var. Bunun yaklaşık 4 milyar doları, altın ithalatındaki düşüşten kaynaklanıyor. Böylece cari açığımızda Ocak’ta 7.8 milyar dolarlık bir düşüş yaşadık” dedi.
Enflasyonla mücadele de farklı yöntemler denenebileceğini anlatan Eğilmez, en kötüsünün enflasyonu takip etmek olduğunu açıkladı.
Eğilmez, “Merkez Bankası, faizi yüzde 45 yerine bir anda yüzde 75’e çıkarabilir. Böylece sistemi önce bir sarsarsın ve oradan geriye gelirsin. Böylece enflasyonun önüne geçerek önemli bir etki oluşturabilir. Bu şekilde farklı yöntemler denenebilir” dedi.
