C. FIRAT AYDOĞMUŞ

Rusya ve Ukrayna’dan çıkan tahıl gemilerinde zararlı organizma ve sahte belge ile sevkiyata rastlandı. Türkiye ve Ukrayna ortaklığında ortaya çıkan duruma bakanlık el koydu. Küresel gıda ihtiyacının karşılanması amacıyla başlatılan tahıl koridoru projesinde denetimler daha sıkı hâle getirildi. Daha önce Tarım ve Orman Bakanlığına sunulması zorunlu olan resmî sertifika ve belgelerin, Ukrayna yetkili makamları tarafından yeniden düzenlenmeye başlayıncaya kadar resmî kontrollerde aranmaması şartı getirilmişti. Ancak bu kararın, ithalatta bulunan bazı firmalar tarafından art niyetli olarak kullanıldığı tespit edildi. Ukrayna’dan bazı ürünlerin sevkiyatlarının Bitki Sağlık Sertifikası olmaksızın veya onaylanmaksızın Ren Denizi limanından ayrıldığı ve Türkiye’ye sunulan Ukrayna Bitki Sağlık Sertifikasının sahte olduğuna dair varsayımlarda bulunulduğunu ortaya çıkardı. Ukrayna’da yapılan ürün kontrollerinde buğday başaklarında görülen zararlı organizma (Tilletia spp.) tespit edilen bazı sevkiyatların ise Bitki Sağlığı Sertifikası olmaksızın Ukrayna’dan çıkış yaptığı aktarıldı.

BELGE ŞARTI YENİDEN GETİRİLDİ

Bu çerçevede, ithal edilmek istenen ürünlere ait sertifikalarda sahteciliğe engel olunması ve ürünlerin mevzuat gereği Bitki Sağlık Sertifikası veya Sağlık Sertifikasını beraberinde bulundurması şartı getirildi. Buna göre, 1 Eylül 2022 tarihinde yola çıkan sevkiyatlar dâhil olmak üzere, bu tarihten itibaren Ukrayna tarafından düzenlenmiş resmî sertifika ve belgelerin aranacağı, gerekli belgeler olmaksızın ithalat kontrollerinin yapılmayacağı duyuruldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Antonio Gutarres’in nezaretinde 22 Temmuz’da imzalanan “Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi” ile Ukrayna limanlarındaki tahılın sevkiyatının önündeki engeller kaldırılmıştı. Ardından ise Türkiye, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında imzalanan anlaşma sonrası İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi oluşturularak sevkiyatların güvenli şekilde yapılması sağlanmıştı.

TAHIL KORİDORUYLA 1,7 MİLYON TON TAHIL TAŞINDI

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğünün verilerine göre Tahıl Koridoru Anlaşması kapsamında ilk bir ayda 1 milyon 680 bin 396 ton yük taşındı. Yükün yüzde 23’ünün Türkiye’ye geldiği, Ukrayna limanlarına yükleme için giden gemilerin yüzde 41’inin ise Türk bayraklı veya Türk sahipli olduğu tespit edildi. Öte yandan, gemiler ile ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği küspesi, ayçiçeği yağı, arpa, buğday, mısır, soya, şeker pancarı, bezelye ve kanola tohumu olmak üzere 10 çeşit yük taşındı. Bugüne kadar taşınan toplam yük miktarı, 1 milyon 680 bin 396 ton olurken, Türkiye limanlarına gelen gemilerin taşıdığı toplam yük ise 378 bin 887 ton olarak hesaplandı. Türkiye limanlarına bezelye, mısır, ayçiçeği küspesi, buğday, ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği yağı yükleri geldi.